• Το βάρος της απόδειξης έχει η φορολογική αρχή, που οφείλει να ζητήσει πληροφορίες από τον φορέα, αν και πως ενημέρωσε τον φορολογούμενο, προκειμένου να επιβάλει ή να μην επιβάλει πρόστιμο, όταν ο φορολογούμενος δεν είναι υπαίτιος.
• Δείτε δύο κρίσιμες αποφάσεις της ΔΕΔ που ακυρώνουν τέτοιου είδους πρόστιμα και παρόλα αυτά οι συνάδελφοι Λ/Φ «φιλονικούν» στις ΔΟΥ για το αυτονόητο.
• Σύμφωνα με τη ΔΕΔ η παραπάνω δέσμια υποχρέωσή της φορολογικής αρχής υπαγορεύεται εκτός από τις ρητές διατάξεις και από «την αρχή της χρηστής διοίκησης, η οποία επιτάσσει την άσκηση των διοικητικών αρμοδιοτήτων σύμφωνα με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, δηλαδή κατά τρόπο σύμφωνο με τα χρηστά ήθη».
Συνεχίζεται η συζήτηση μεταξύ των συναδέλφων που με έκπληξη βλέπουν να μη συμμορφώνονται πολλές εφορίες με τις οδηγίες της διοίκησης και να επιβάλλουν τα πρόστιμα του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 (100 ή 250 ή 500 ευρώ), όταν υποβάλουν εκπρόθεσμα τροποποιητικές δηλώσεις, όχι λόγω υπαιτιότητας του δικαιούχου των εισοδημάτων, αλλά εξαιτίας εκπρόθεσμης έκδοσης ή διόρθωσης της βεβαίωσης από τον αρμόδιο φορέα που έχει την υποχρέωση έκδοσης και χορήγησης βεβαίωσης εισοδημάτων από μισθωτή εργασία, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, μερίσματα, τόκους, δικαιώματα, κ.λπ.
Ο κόμβος Taxheaven έχει ασχοληθεί επανειλημμένα με το ζήτημα αυτό επισημαίνοντας όλες τις περιπτώσεις των τροποποιητικών δηλώσεων που δεν έχουν πρόστιμο.
Βλ. το πολύ ενδιαφέρον άρθρο «Τα πρόστιμα εκπρόθεσμων αρχικών και τροποποιητικών δηλώσεων εισοδήματος φορολογικού έτους 2018».
Αλλά και ο υπογράφων στις σελίδες 107 έως 115 του φετινού βιβλίου μου «Ραντεβού με την Εφορία Ι- Φυσικά Πρόσωπα», αναφέρομαι με πίνακες και παραδείγματα στο επίμαχο θέμα για τις «Τροποποιητικές δηλώσεις που υποβάλλονται εκπρόθεσμα εξαιτίας εκπρόθεσμης έκδοσης ή διόρθωσης της βεβαίωσης αποδοχών του εργοδότη – χωρίς κυρώσεις».
Πρόσφατα ο έγκριτος συνάδελφος και φίλος Γιώργος Παπαδημητρίου, (Πρόεδρος του Συλλόγου Ελευθέρων Επαγγελματιών Λογιστών Φοροτεχνικών Οικονομολόγων Ν. Καρδίτσας), μετέφερε τους προβληματισμούς της συζήτησης που διεξάγεται μεταξύ των συναδέλφων στον ηλεκτρονικό ιστότοπο της ομάδας Προέδρων των Ενώσεων της ΠΟΦΕΕ, σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο στο Taxheaven, με τίτλο «Συμπληρωματικές δηλώσεις αναδρομικών: Πρόστιμα και ακύρωσή τους».
Εκεί ο Γιώργος επικαλέστηκε και τη δική μου θέση και ερμηνεία, ότι η ενημέρωση του φορολογουμένου για να υποβάλει τροποποιητική δήλωση «είναι υποχρεωτική» από τον φορέα, όταν ο αυτός (ο φορέας) έχει «αποστείλει εκπρόθεσμα ή διόρθωσε τη βεβαίωση».
Και επειδή οι εγκύκλιοι είναι υποχρεωτικές για τη φορολογική αρχή, οφείλει να ζητήσει πληροφορίες από τον φορέα προκειμένου να πληροφορηθεί αν και πως ενημέρωσε τον φορολογούμενο, προκειμένου να επιβάλει ή να μην επιβάλει πρόστιμο, όταν ο φορολογούμενος δεν είναι υπαίτιος. Την εξουσία και υποχρέωση αντλεί από το άρθρο 15 του ΚΦΔ- ν. 4174/2013 («Πληροφορίες από τρίτους»).
Το βάρος της απόδειξης έχει η φορολογική αρχή, που οφείλει να ζητήσει πληροφορίες από τον φορέα:
Σήμερα θα δευτερολογήσω για να τεκμηριώσω ότι το βάρος της απόδειξης έχει η φορολογική αρχή, που οφείλει να ζητήσει πληροφορίες από τον φορέα, αν και πως ενημέρωσε τον φορολογούμενο, προκειμένου να επιβάλει ή να μην επιβάλει πρόστιμο, όταν ο φορολογούμενος δεν είναι υπαίτιος:
1ον Με το από 2 Οκτωβρίου 2019 και με αριθ. πρωτ.: ΔΕΑΦ Α 1134702 ΕΞ 2019/02-10-2019 έγγραφό της, η Διεύθυνση Εφαρμογής Άμεσης Φορολογίας, της ΑΑΔΕ, που υπογράφεται από το έμπειρο στέλεχος της Φορολογικής Διοίκησης κο Γιώργο Φάκο, (πρόσφατα ελθόντα στη θέση αυτή, προερχόμενος από την ΔΕΔ, όπου ήταν Υποδιευθυντής), ξεκαθαρίζει το ζήτημα απαντώντας σε σχετική ερώτηση και επαναλαμβάνοντας τις ρητές εντολές της ΑΑΔΕ, μέσω εγκυκλίων και αποφάσεων, σύμφωνα με τις οποίες «οι τροποποιητικές δηλώσεις που υποβάλλονται εκπρόθεσμα εξαιτίας εκπρόθεσμης έκδοσης ή διόρθωσης της βεβαίωσης, από τον αρμόδιο φορέα που έχει την υποχρέωση έκδοσης και χορήγησης βεβαίωσης εισοδημάτων από μισθωτή εργασία, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα, μερίσματα, τόκους, δικαιώματα, κ.λπ. και όχι λόγω υπαιτιότητας του δικαιούχου των εισοδημάτων, θεωρούνται εμπρόθεσμες και υποβάλλονται χειρόγραφα στη Δ.Ο.Υ. χωρίς πρόστιμα και τόκους εντός του φορολογικού έτους που εκδόθηκαν από τον φορέα».
2ον Στην απόφαση μάλιστα Α. 1201/2019, του Διοικητή της ΑΑΔΕ, με την οποία αντικαταστάθηκε η παράγραφος 5 του άρθρου 4 της αρχικής απόφασης Α. 1041/2019, η Φορολογική Διοίκηση λαμβάνει πρόνοια (προκειμένου να μην ευθύνεται και επομένως να μην «παίρνει» πρόστιμο ο φορολογούμενος, όταν δεν είναι υπαίτιος) και «παραγγέλλει» ρητά στους φορείς, «να ενημερώνουν υποχρεωτικά τον φορολογούμενο ότι έχει εκδοθεί βεβαίωση και συνεπώς έχει υποχρέωση να υποβάλει δήλωση».
Ωστόσο, ενώ αρκείται σε αυτό, παραλείπει να προσθέσει, παρότι είναι αυτονόητη η υποχρέωση της ΔΟΥ, να ζητήσει πληροφορίες από τον φορέα για το αν ενημέρωσε και πως τον φορολογούμενο, ως όφειλε από την παραπάνω απόφαση, προκειμένου στη συνέχεια να επιβάλει ή να μην επιβάλει πρόστιμο, ιδίως μάλιστα όταν ο φορολογούμενος δεν είναι υπαίτιος.
Αλλά μήπως δεν προκύπτει αυτό από τη σχετική διατύπωση της παραπάνω απόφασης, που ορίζει: «Όταν αποστέλλεται ηλεκτρονικά στην Α.Α.Δ.Ε. εκπρόθεσμα ή διορθώνεται βεβαίωση από τον φορέα, τότε ο φορέας ενημερώνει υποχρεωτικά τον φορολογούμενο ότι έχει εκδοθεί βεβαίωση και συνεπώς έχει υποχρέωση να υποβάλει δήλωση. Πρόστιμα δεν επιβάλλονται και τόκοι δεν υπολογίζονται και στις περιπτώσεις που οι βεβαιώσεις αυτές χορηγούνται εκπρόθεσμα από φορέα αλλοδαπής».
Ασφαλώς προκύπτει και για το λόγο αυτό παραπέμπω στις διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες αφενός μεν «οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι είναι δεσμευτικές για τη Φορολογική Διοίκηση» (βλ. άρθρο 9 του ΚΦΔ – ν.4174/2013), αφετέρου την εξουσία και υποχρέωση αντλεί από το άρθρο 15, πάλι του ΚΦΔ- ν. 4174/2013 («Πληροφορίες από τρίτους»), σύμφωνα με τις διατάξεις του οποίου, προβλέπεται ότι κατόπιν έγγραφου ή ηλεκτρονικού αιτήματος του Γενικού Γραμματέα, (νυν διοικητή της ΑΑΔΕ και κατ΄εξουσιοδότηση αυτού οι φορολογικές και ελεγκτικές αρχές) όλες οι κρατικές υπηρεσίες, η εισαγγελία, οι δημόσιοι οργανισμοί και φορείς όπου συμμετέχει ή έχει την εποπτεία του το Κράτος, υποχρεούνται να παρέχουν στη Φορολογική Διοίκηση κάθε διαθέσιμη πληροφορία και να επιδεικνύουν, χωρίς τη μεταφορά τους εκτός των εγκαταστάσεων, όλα τα πρωτότυπα έγγραφα, μητρώα και στοιχεία που έχουν στην κατοχή τους.
3ον …και οι αποφάσεις της ΔΕΔ γιατί δεν «διαβάζονται» από ορισμένους υπαλλήλους στις ΔΟΥ;;
Το ερώτημα αυτό επαναλαμβάνουν ιδίως τον τελευταίο καιρό οι επιχειρήσεις και οι φορολογούμενοι ζητώντας εξηγήσεις από τους συναδέλφους λογιστές – φοροτεχνικούς, όταν οι τελευταίοι προσπαθούν να τους εξηγήσουν ότι ούτε οι μεν, ούτε οι δε, φταίνε για το πρόστιμο που «έφαγαν», στην προσπάθειά τους να υποβάλουν τροποποιητική δήλωση (για παράδειγμα) αναδρομικά του φορολογικού έτους 2017, το πληροφοριακό σύστημα δεν άφηνε να προχωρήσει εάν δεν τροποποιούσε το ποσό της επικουρικής σύνταξης, το οποίο το ταμείο τροποποίησε εκπρόθεσμα και χωρίς καμία ενημέρωσή του φορολογούμενου.
Είναι τόσο αποκαλυπτικές επί των εν λόγω περιπτώσεων της αναίτιας επιβολής προστίμων οι δύο αποφάσεις της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών (ΔΕΔ), που αναζητήσαμε και θα συμφωνήσετε πόσο αντικειμενικά και δίκαια κάνει τη δουλειά της, στην υποχρέωση να ερμηνεύει βάσιμα και αντικειμενικά τις φορολογικές διατάξεις και να αποδέχεται με τις αποφάσεις της τις ενδικοφανείς προσφυγές των φορολογουμένων, όταν αδικούνται από τη φορολογική ελεγκτική αρχή.
ΔΕΔ – Απόφαση 948/19.03.2019 (ΔΕΔ Θ 948/2019):
«Ο προσφεύγων, με την υπό κρίση ενδικοφανή προσφυγή, ζητά την ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξεως, (σημ. πρόστιμο 100 ευρώ) ισχυριζόμενος ότι στην προσπάθειά του να υποβάλει τροποποιητική δήλωση για αναδρομικά του φορολογικού έτους 2016, το πληροφοριακό σύστημα δεν τον άφηνε να προχωρήσει εάν δεν τροποποιούσε το ποσό της επικουρικής του σύνταξης, το οποίο το ταμείο του τροποποίησε εκπρόθεσμα και χωρίς καμία ενημέρωσή του.
Στα πλαίσια της εξέτασης της υπό κρίση ενδικοφανούς προσφυγής η Υπηρεσία μας απέστειλε στη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης το υπ’ αριθμ. πρωτ. Δ.Ε.Δ. ……………. ΕΞ 2019 έγγραφο προκειμένου να μας γνωρίσει σε ποια συγκεκριμένη ημερομηνία τροποποιήθηκε η βεβαίωση αποδοχών της επικουρικής σύνταξης που έλαβε ο προσφεύγων κατά το φορολογικό έτος 2016 από τον ασφαλιστικό του φορέα (ΝΑΥΤΙΚΟ ΑΠΟΜΑΧΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ.
Η Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης μας απάντησε με το υπ’ αριθμ. ΔΗΛΕΔ Α ……………. ΕΞ 2019 έγγραφό της, σύμφωνα με το οποίο η βεβαίωση της επικουρικής σύνταξης του προσφεύγοντος για το φορολογικό έτος 2016 τροποποιήθηκε με βάση ηλεκτρονικό αρχείο που υποβλήθηκε την 17/05/2017.
Επειδή………..
Επειδή, συνεπώς, ο ασφαλιστικός φορέας μετέβαλε το ηλεκτρονικό αρχείο βεβαίωσης αποδοχών της επικουρικής σύνταξης του προσφεύγοντος για το φορολογικό έτος 2016 μετά την υποβολή της εμπρόθεσμης αρχικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματός του.Επειδή, από το πλέγμα των αναφερθεισών διατάξεων και πραγματικών περιστατικών αλλά και από την αρχή της χρηστής διοίκησης, η οποία επιτάσσει την άσκηση των διοικητικών αρμοδιοτήτων σύμφωνα με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, δηλαδή κατά τρόπο σύμφωνο με τα χρηστά ήθη, συνάγεται ότι το υπό κρίση πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής προστίμου του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 να ακυρωθεί.
Αποφασίζουμε Την αποδοχή της με ημερομηνία κατάθεσης 07/12/2018 και με αριθμό πρωτοκόλλου ……………. ενδικοφανούς προσφυγής του ……………., ΑΦΜ ……………., και την ακύρωση της υπ’ αριθμ. ……………./2018 Πράξεως Επιβολής Προστίμου του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ΚΕΡΚΥΡΑΣ, φορολογικού έτους 2016.
Οριστική φορολογική υποχρέωση του υπόχρεου- καταλογιζόμενο ποσό με βάση την παρούσα απόφαση: Φορολογικό έτος 2016: Πρόστιμο άρθρου 54§2 περ. α’ του ν. 4174/2013: 0,00 €ΔΕΔ Απόφαση 2565/13.09.2019:
για παρόμοιο θέμα η ΔΕΔ έκανε δεκτή την με αριθμό πρωτ. …………./15-04-2019 ενδικοφανή προσφυγή της …………., με Α.Φ.Μ. …………. και την ακύρωση της υπ΄ αρ. …………./18-03-2019 Πράξης Επιβολής Προστίμου, της Προϊσταμένης της Δ.Ο.Υ. Ε’ Πειραιά.
Συμπέρασμα: κρατάμε το σκεπτικό των αποφάσεων της ΔΕΔ, που είναι και διατακτικό στις προσβαλλόμενες πράξεις προστίμου της φορολογικής αρχής ότι:
α) «Επειδή, από το πλέγμα των αναφερθεισών διατάξεων και πραγματικών περιστατικών αλλά και από την αρχή της χρηστής διοίκησης, η οποία επιτάσσει την άσκηση των διοικητικών αρμοδιοτήτων σύμφωνα με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, δηλαδή κατά τρόπο σύμφωνο με τα χρηστά ήθη, συνάγεται ότι το υπό κρίση πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής προστίμου του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 να ακυρωθεί».
β) ότι αυτό που έκανε η ΔΕΔ, εφαρμόζοντας τις διατάξεις και δικαιώματα να ζητήσει πληροφορίες από τα ταμεία για το εάν (ως όφειλαν) να ενημερώσουν και πως τον φορολογούμενο, οφείλουν να το κάνουν οι φορολογικές αρχές προκειμένου να εξετάζουν την υπαιτιότητα ή μη του φορολογούμενου, ώστε ανάλογα να επιβάλουν ή να μην επιβάλουν πρόστιμο.